Po co nam emocje? O ich roli i znaczeniu w codziennym życiu

Emocje to nieodłączna część naszego codziennego doświadczenia. Odczuwamy je nieustannie, czasem świadomie, a czasem niemal automatycznie. Towarzyszą nam w pracy, w relacjach, w samotności i w działaniu. Choć niektóre emocje bywają trudne, jak lęk, złość czy wstyd, każda z nich niesie ważną informację o nas samych. Zamiast je tłumić, warto zrozumieć ich funkcję i nauczyć się, jak mądrze z nich korzystać.

Czym są emocje i jaką pełnią rolę?

Emocje to reakcje psychofizyczne, które powstają w odpowiedzi na określone bodźce, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Ich główną rolą jest pomoc w adaptacji do otoczenia oraz sygnalizowanie, co jest dla nas dobre, a co niebezpieczne.

Emocje jako system ostrzegania

Można powiedzieć, że emocje działają jak wewnętrzny system alarmowy. Informują nas, że dzieje się coś istotnego:

• Radość pokazuje, że nasze potrzeby są zaspokojone.
• Złość sygnalizuje, że nasze granice zostały naruszone.
• Strach ostrzega przed zagrożeniem.
• Wstyd może mówić o potrzebie akceptacji i przynależności.

Bez emocji trudno byłoby podejmować trafne decyzje, chronić siebie czy skutecznie reagować na wyzwania.

Emocje jako klucz do relacji z innymi

Nasze emocje są nie tylko „nasze”. Odgrywają też ogromną rolę w budowaniu relacji międzyludzkich. Gdy uczymy się rozpoznawać i nazywać swoje emocje, stajemy się bardziej autentyczni i zrozumiali dla innych.

Świadoma komunikacja emocji

Zamiast tłumić uczucia, możemy nauczyć się je komunikować:

• „Czuję się zraniony/a”, to sygnał, że potrzebuję wsparcia, zrozumienia lub wyjaśnienia.
• „Cieszę się, że cię widzę” buduje bliskość.
• „Zależy mi na Tobie”, to komunikat, że jesteś dla mnie ważny/a, troszczę się o Ciebie, zależy mi na Twoim szczęściu i obecności w moim życiu.

Otwartość emocjonalna to podstawa empatycznych, bliskich relacji.

Dlaczego tłumienie emocji nie działa?

Wielu z nas nauczyło się unikać, wypierać lub tłumić emocje, szczególnie te „niewygodne”. Problem w tym, że emocje nie znikają tylko dlatego, że je ignorujemy. Wręcz przeciwnie, mogą wracać ze zdwojoną siłą, powodując:

• napięcia i przewlekły stres,
• wybuchy złości,
• objawy psychosomatyczne (np. bóle głowy, żołądka, napięcia mięśniowe),
• trudności w relacjach i poczucie niezrozumienia.

Uczenie się rozpoznawania, akceptowania i wyrażania emocji to fundament zdrowia psychicznego.

Jak rozwijać inteligencję emocjonalną?

Inteligencja emocjonalna to zdolność do rozpoznawania, rozumienia i zarządzania emocjami,  zarówno własnymi, jak i cudzymi. To kompetencja, którą można rozwijać przez codzienną praktykę uważności i autorefleksji.

Proste kroki, by lepiej rozumieć swoje emocje:

1. Zatrzymaj się na chwilę i zapytaj siebie: „co czuję?”
2. Nazwij emocję, np. złość, smutek, frustrację, ekscytację.
3. Zastanów się, co ją wywołało, jaka sytuacja, myśl, zachowanie?
4. Zapytaj siebie: co ta emocja chce mi powiedzieć? O jakich mówi potrzebach?
5. Daj sobie prawo do przeżywania emocji. Wszystkie są ważne i mają sens.
6. Bądź obecny przy emocjach innych ludzi. Nie oceniaj, nie uciszaj, nie bagatelizuj.

Emocje to siła, nie słabość

Wbrew obiegowym przekonaniom, emocjonalność nie jest oznaką słabości, lecz siłą, która pozwala nam być w kontakcie ze sobą i innymi. To właśnie emocje informują nas o tym, co dla nas ważne, co nas rani, a co daje nam radość i spełnienie.

Dojrzałość emocjonalna nie polega na „opanowaniu emocji” czy ich eliminacji, ale na umiejętności przeżywania ich w sposób świadomy i odpowiedzialny. Emocje są naszymi sprzymierzeńcami, warto się z nimi zaprzyjaźnić.

Emocje nie są problemem. Problemem jest to, co z nimi (nie) robimy.

Zobacz także:

Trudności w stawianiu granic

Dlaczego tak trudno być sobą?

Chcesz lepiej zrozumieć swoje emocje i nauczyć się z nimi pracować? Sprawdź naszą ofertę psychoterapii online i umów się na bezpłatną konsultację wstępną.